1. Thể cảm mạo phong hàn:
Triệu chứng: Mũi ngạt, nói khàn, hắt hơi, chảy nước mũi trong hoặc ngứa họng, ho, đờm nhiều trắng loãng, thậm chí đau đầu, đau mình mẩy, sợ gió, sợ lạnh, phát sốt, không đổ mồ hôi, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù.
nguyên nhân do Phong hàn
Điều trị thuốc uống:
Kinh giới 12g Tía tô 12g Sinh khương 3 lát
Bạch chỉ 12g Trần bì 6g
Quế chi 6g Bạc hà 10g
Sắc uống ngày 1 thang, uống 1 – 3 thang.
2. Thể cảm mạo phong nhiệt:
Triệu chứng lâm sàng: Phát sốt, hơi sợ gió, sợ lạnh, có ra mồ hôi, đau đầu, ngạt mũi hoặc chảy nước mũi nặng, hầu họng sưng đỏ đau, ho ra đờm đặc, rêu lưỡi vàng mỏng, mạch phù sác.
Nguyên nhân: Phong nhiệt
Điều trị thuốc uống:
Bạc hà 10g Ké đầu ngựa 12g
Cát căn 10g Cam thảo đất 10g
Địa liền 10g Lá dâu 10g
Lá tre 10g Bạch chỉ 10g
Cúc tần 10g Cối xay 10g
Sắc uống ngày 1 thang chia 2-3 bữa .Uống 3 thang
Nếu bệnh nhân sốt, lúc nóng lúc lạnh không ra mồ hồi, ho, đau họng, khạc đờm tắc mũi, chảy nước mũi, hắt hơi, đau đầu, sốt, đau nhức toàn thân.
có thể dùng bài thuốc : Ngân kiều tán
Kim ngân hoa 15g Đạm đậu xị 12g
Sinh cam thảo 10g Cát cánh 10g
Kinh giới tuệ 10g Bạc hà 12g
Lô căn 12g Ngưu bàng tử 12g
Liên kiều 12g Trúc diệp 12g
Sắc uống ngày 1 thang .Với người bệnh nặng thì cách 2 giờ uống 1 lần .Với người bệnh nhẹ thì cách 3 giờ uống 1 lần
Người bệnh chú ý không tự mình kết hợp sử dụng uống Ngân kiều tán với thuốc Tây hoặc bài thuốc nào khác. Không tự ý tăng hoặc giảm liều.
Cần gặp bác sĩ trước khi có ý định sử dụng để tránh các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra.
Phương pháp xông hơi : Dùng cho hai thể cảm hàn và cảm nhiệt.
Lá có tác dụng kháng sinh: lá hành, lá tỏi.
Lá có tác dụng hạ sốt: lá tre, lá duối.
Lá có tinh dầu, có tác dụng sát trùng đường hô hấp: lá chanh, lá bưởi, lá tía tô, lá kinh giới, lá bạc hà, lá sả, lá hương nhu,...
Mỗi thứ một nắm, Tổng cộng khoảng 200-300g, rửa sạch lá, cho vào nồi khoảng 2-3 lit nước, đun sôi. Đặc biệt những lá có tinh dầu cho vào sau khi nước đã sôi, đậy kín vung, đun sôi lại, bắc ra. Khi xông chùm chăn kín cả người bệnh và nồi xông, mở nồi nước xông từ từ cho hơi nóng mùi tinh dầu bốc lên bệnh nhân. Xông từ 10 - 20 phút. Xông xong, lau sạch mồ hôi, thay quần áo, tránh gió lạnh. Sau khi xông, ăn bát cháo hành với tía tô (ăn nóng).
Chú ý: Xông ở nơi kín gió, không xông với thể cảm sốt ra mồ hôi nhiều, trẻ nhỏ dưới 7 tuổi, người già yếu, phụ nữ có thai hoặc đang có kinh nguyệt, người mất máu, mất nước nặng
Cháo giải cảm: Cháo hành tía tô
Nguyên liệu:Gạo tẻ ,Lá tía tô thái nhỏ, Hành sống, muối lượng vừa ăn
Gạo nấu thật nhừ rồi cho hành, lá tía tô và muối vào. Có thể cho thêm lòng đỏ trứng gà, đánh vào cháo 1 quả,3 lát gừng tươi khuấy đều, đem ra ăn khi còn nóng. Ăn xong đắp chăn độ 30 phút cho ra mồ hôi, sau đó lau khô và thay áo quần.
Tía tô còn gọi là tử tô(lá tía tô), tô tử( hạt tía tô), tử tô ngạnh( cành tía tô). Được trồng khắp nơi làm rau thơm gia vị ăn sống cùng các thức ăn khác.
Đông y cho rằng tía tô có vị cay, mùi thơm, tính ấm. Lá có tác dụng làm ra mồ hôi, lợi tiêu hóa, trừ cảm lạnh, cảm cúm. Thân cành lợi tiêu hóa. Hạt trừ hen, trị ho, làm long đàm. Do đó, tía tô được coi như một vị thuốc quý.
3. Phòng bệnh:
Khi chưa có dịch : Nâng cao sức khỏe, tiêm phòng cúm.
Trong mùa dịch:
- Nâng cao sức đề kháng: ăn đủ dinh dưỡng, thể dục đều đặn
- Giữ cơ thể không bị lạnh khi thời tiết thay đổi.
- Phát hiện sớm để cách ly.
- Hạn chế tiếp xúc, hạn chế tập trung đông người khi có dịch..
Tóm lại: Cảm cúm là bệnh thường gặp, đặc biệt ở nơi mật độ dân đông và mang tính truyền nhiễm. Do đó công tác dự phòng đóng vai trò quan trọng nên cần phải tăng cường công tác tuyên truyền vệ sinh, rèn luyện thân thể, tăng cường thể lực. Trong thời gian bệnh lưu hành phải tiêm phòng dịch, vệ sinh môi trường
Các phương pháp điều trị và phòng bệnh cảm cúm theo Y học cổ truyền tương đối đơn giản, rẻ tiền, hiệu quả, có thể chữa sớm tại nhà và tuyến y tế cơ sở, dễ chấp nhận, góp phần trong công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu của nhân dân trong cộng đồng.
BS-CKI. NGUYỄN THỊ PHƯƠNG
KHOA Y HỌC CỔ TRUYỀN